Salma Tavukçuluk Nasıl Yapılır? (Gezen Tavuk) 2023 Devlet Desteği!

Salma tavukçuluk adı verilen sektör, gezen ve serbest tavukçuluk adıyla da anılmaktadır. Salma tavukçuluk (Free range) ne kadar kazandırır, maliyeti ne kadar, 1000 tavuk aylık getirisi hesaplamalarını yeni girişimciler için araştırdık. İşletme kurulumunda salma tavukçuluk için gerekli belgeler nelerdir, Salma tavukçuluk yapanların yorumları ve tavsiyeleri nelerdir, hayvanlar nasıl beslenir, tavukçuluk ekipmanları ve salma tavukçulukta tüm detaylarını araştırdık.

Salma Tavukçuluk Nedir? Nasıl Yapılır?

Salma kümes hayvanları (hareketli, serbest dolaşan veya serbest dolaşan) tamamen doğal bir ortamda ot, böcek, çayır ve ot yiyen tavukların yumurtalarını bırakarak yapılan ve kümes hayvancılığından ciddi bir gelir elde edilen bir hayvancılık faaliyetidir. Et ve yumurta, tavukların doğal ortamda yetiştirilmesi ve tavukların doğal çim, çayır, mera ve yeşil alanlarda beslenmesi ile üretilir.

Böylece hem yumurta hem de etin doğal olarak organik olması sağlanmakta ve organik yumurta satışından yüksek kazanç elde edilmektedir. Bu tavuklar da oynamayı sevdikleri için yetiştireceğiniz alanlara kum, sümük ve taş dökebilirsiniz. Bu sayede birçok sanayi tavuğu veya katkılı sanayi tavuğu yerine daha verimli et ve yumurta üretimi sağlanacaktır.

Gezen Tavuk Nasıl Beslenir?

Yetiştireceğiniz tavuklar gün içerisinde serbest bırakılır, otlatma sağlanır ve doğal yemlerle beslenir. Akşam ise tavuklar sağlıklarına en uygun şekilde hazırlanmış kapalı alanlara kapatılır. Gezici tavuk yetiştiriciliğinde çeşitli hastalıklar ve bulaşıcı kuş hastalıkları gibi sorunlar olduğu için hayvanların telef olmaması için de sağlık önlemleri almalısınız. Soya küspesi de kümes hayvancılığında sıklıkla kullanılmaktadır.

Salma Tavukçulukta Yem Verilir mi?

Serbest dolaşan tavuk yetiştiriciliğinde tavuk yetiştirme yemi ve doğal yumurta yemi olmak üzere 2 çeşit yem verilmektedir. Sadece doğal ortamlarda beslemek ve beslemek verimlilik için yeterli değildir. Beslenme yapılmazsa sağlıklı yumurtlama olmaz.

Doğal Yumurta Yemi: Hiçbir katkı maddesi içermeyen, ilaçlanmamış arpa ve buğday gibi bakliyatlardan oluşur.

Piliç Yetiştirme Yemi: Hayvanların yumurtlama dönemlerine sağlık bir şekilde hazırlanması ve sağlıklı büyümesi için verilen yemdir.

Bugün, hemen hemen tüm kümes hayvanları çiftlikleri (istisnalar hariç) yumurta yemi kullanmaktadır. Yumurta yemi vermeyen çiftçilerin verimi %50-%60 oranında düşmektedir.

Serbest Salma Tavuk Yetiştiriciliğinde Önemli Kriterler Nelerdir?

Mobil tavuk yetiştirerek gelir elde etmek isteyenler kaliteli organik ürünler için çevre ve yem gibi kriterlere dikkat etmelidir. Sağlıklı beslenme ihtiyacını karşılayacak olan bu kanatlı sektöründe dikkat etmeniz gereken 6 önemli nokta şu şekildedir:

• Yer seçimi
• Barınak, manejman (yetiştirilecek yer) ve çevre şartları
• Günlük ışıklandırma
• Yumurtacı hibrit seçimi
• Yumurtacı tavuk yemleri seçimi
• Gezen tavuk sağlığı için tüm önlemlerin alınması ve korunması gerekmektedir. Bu sayede serbest gezen salma tavuk yetiştiriciliğinde verim oranı yüksek olacaktır.

Salma Serbest Tavuk Yetiştiriciliği Yöntemleri 2023 Güncel Liste

Öncelikle beslenmek isteyen tavuk ırklarının tercih edilmesi ve bu hayvanların dolaşabileceği mera gibi yeşil alanların tercih edilmesi önemlidir.

Salma, gezen tavukçuluğa başlarken aşama aşama yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir:

• Gezen tavuk yetiştiriciliği için yeterli yeşil alanın neresi olacağının bulunması,
• Alan seçerken gezen tavukların rahat rahat gezebileceği ve mera, çayır gibi doğal bir ortam olmasına dikkat edin.
• Tavuklar bu doğal ortamda böcekler, yeşillik veya otlarla beslenmelidir.
• Kış ayları geldiğinde sıcak kapalı bir kümes, tavuk çiftliği olmalıdır.
• Bu kapalı alanlarda ışık, ısıtma, havalandırma sistemleri ayarlanmalıdır.
• Doğal ortamları dışında yemlenmeleri için ekipmanlar nipel suluk, yemlik alınmalıdır.
• Tavukların yumurtalarını toplamak için folluk hazırlanmalıdır.
• Tavukların bakımları ve beslenme alanları olarak yer seçimi, yerin büyüklüğü, ekipman seçimi gelir ve gider analizi yapmak oldukça önemlidir.
• Daha sonra, tavuk yetiştiriciliğinde seçilecek tavuk ırkına karar vermek gerekir. Bu seçimi yaparken salma tavukçuluk için en uygun tavuk ırklarından yumurta veya et üretimi için uygun olanları seçilir.

Gelelim gerekli koşullar, mekan, malzeme, ekipman sağlandıktan sonra seçebileceğiniz tavuk ırklarına. Genellikle 3 ırk Amerikan, İngiliz, Asya tavukları gezici tavuk yetiştirmek için idealdir.

Salma Tavukçulukta Tercih Edilen Tavuk Irkları Hangileridir?

Salma tavukçuluk yani free range yapanlar genellikle Amerikan, Asya, İngiliz, Akdeniz ırklarını ve özellikle Lohman tavuk ırkını tercih etmektedir. Salma tavukçuluk için en az tüketerek çok verim alınan 3 ırk tercih ediliyor.

Tercih edilen tavuk ırkları ise aşağıdaki gibidir:

• TİNTED tavuk ırkı
• ATAKS tavuk cinsleri
• LOHMAN BROWN tavuk ırkı salma (gezen) tavuk yetiştiriciliğinde en çok tercih edilen türlerdir.

Serbest tavuk yetiştiriciliğinde tercih edilen diğer tavuk ırkları aşağıdaki gibidir:

• Pleymut tavuk cinsi
• Standart saf tavuk ırkları
• Plymouth Rock
• Wyandotte tavuk ırkı
• Rhode Island Red tavuk ırkı
• New Hampshire
• Langshan
• Cochin
• Brahma tavuğu
• Dorking
• Orpington
• Denizli tavuğu Irkı
• Gerze tavuğu (Hacı Kadın) Irkı
• Leghorn
• Cornish
• Susex tavuğu
• Yerli tavuk Irkları seçilir.

Tavuk çiftliklerinde daha fazla yumurta elde etmek, daha farklı renklerde ve iri yumurta elde etmek için kimyasallar kullanmak veya tavukları suni yemlerle beslemek salma tavukçuluğa uygun bir besleme şekli değildir. Bu tür endüstriyel tavukçulukta kullanılan kimyasal maddeler, ilaçlar veya katkı maddeleri dolayısıyla verim daha yüksek olsa da doğal veya organik olmayacaktır.

Bu çiftliklerde kış aylarında seçilen kapalı alanların suluk, folluk, yemlik ve yumurtlama alanları serbest dolaşan kanatlı yapılırken hayvan sayısına göre ayarlanmalıdır. Doğal olarak bu alanların sıcaklığı, havalandırması ve temizliği de yumurta ve et verimini etkileyecektir. Dolaşan tavuklar ile kümeste tutulan tavuklar arasında verim ve kalite aynı değildir.

Tavukçuluk yapılırken kuluçka makinesi kullanılarak daha fazla yumurta sağlanır. Bu makineler ayrıca doğal salımlı su ürünleri yetiştiriciliğinden daha maliyetlidir.

Gezen tavuk yetiştiriciliğinde ırkların genel özelliklerine bir bakalım.

Lohman Brown Salma Tavuk Irkı

Lohman tavuğunun dillere destek olmasının sebebi, her türlü hava koşuluna diğer tavuklara göre daha rahat uyum sağlaması, az yem yemesi ve daha çok yumurtlamasıdır.  Yaklaşık 19. hafta ve 20. haftalarda yumurtalamaya başlarlar ve günlük 100 grama kadar yem tüketirler. Salma tavukçuluk yapanların yorumlarına göre 1 adet Lohman Brown bir yıl içinde 300-320 adet yumurta veriyor. Gezen tavuk yetiştiriciliğindeki ömürleri 24 aydır. Ağırlıkları 1,60 kg – 2,80 kg arasındadır. Gezen tavukçuluk yapanlar tarafından eti ve yumurtası için en çok tercih edilen türlerdendir.

Ataks Gezen Tavuk Cinsi

Ataks cinsi adı verilen bu tavuğun Lohman cinsine yakın olup ortalama 20 haftada ilk kılavuz yumurtalarını vermeye başlar. Verdikleri yumurtaların ağırlıkları 63 gram ile 65 gram arasında değişir. Yaklaşık 1 yılda 250 – 260 adet gri veya bej renkte olan yumurta verirler. Tükettikleri yem miktarı ise 115 veya 118 gramdır. Lohman türüne göre daha fazla yem tüketirler. Bu salma tavuk cinslerinin ağırlıkları 18. ve 19. haftalarda 1 kilo 400 grama ulaşmaktadır. 80. haftaya gelindiğinde ise ağırlıkları 2.200 gram olmaktadır. Yumurta verimleri açısından randıman alacağınız süre 3 yıldır.

Salma Pleymut Tavuğu

Tavuk çiftliği kurmak isteyenlerin tercih ettiği Pleymut rock tavuk cinsinin yıllık 200 ile 230 adet yumurta arasında verimi vardır. Tavuk yetiştiriciliğinde çok yumurta veriyor olması değil her koşulla hayatta kalarak yumurta vermesi özelliği ile öne çıkar. Civcivleri çok kısa bir sürede büyür ve yem tüketim oranları diğer tavuklara göre daha azdır.

Leghorn Salma Tavuk

Ligorin tavuk beyaz renktedir ve 1,5-2 kg ağırlığındadır. Salma tavukçuluk için beslenmektedir. Leghorn tavukların yumurta renkleri beyaz olup, bu ırkın size uygun olduğunu düşünüyorsanız ılıman bir iklim de yaşıyorsanız bu tavukları besleyebilirsiniz. Yıllık yumurta sayısının ortalama olarak suni ortamda 330-350 adet, doğal ortamda ise 295-320 adet yumurta verdiği bilinmektedir. Suni ortamda yetiştirilen Ligorin tavuklar 16. haftalarından sonra yumurta vermeye başlamaktadır.

Rhode Island Red Tavuklar

Gerek kümes ortamında gerekse salma kümes hayvancılığı yapmak isteyenler için rhode island red yani RIR tavuklar oldukça verimlidir. Sakin bir mizaca sahip olur soğuk ve çok sıcak iklimlerde bakılabilirler. Tüm yumurta ırkı hibritlemeleri RIR horozları ile yapılır ve buda tavuk cinsinin ne kadar değerli olduğunu gösterir. Yılda ortalama olarak 300 adete yakın yumurta vermektedir.

Salma gezen tavuk almak isteyenler sahibinden sitesi üzerinden alışveriş yapabilirler. Çeşitlerine göre fiyatlarına buradan ulaşabilirsiniz.

Salma Tavukçuluk Fiyatları 2023 Yılında Ne Kadar?

Salma tavuk yetiştiriciliği yapacak olan kişilerin alacakları tavuk fiyatları aşağıdaki gibidir:

• Ataks tavuk fiyatı: 60 TL ile 120 TL
• Lohman Brown tavuk: 90 TL ile 150 TL
• Salma Pleymut Tavuğu: 75 TL ile 90 TL
• Leghorn Salma Tavuk: 120TL ile 150 TL
• Rhode Island Red: 200 TL ile 250 TL arasında değişiklik göstermektedir.

Devlet destekli tavuk çiftliği kurmak isteyen girişimciler Tavuk Çiftliği Kredisi alarak nakit desteklerinden faydalanabilir ve maliyetlerini en aza indirebilir.

Salma Tavukçuluk Ne Kadar Kazandırır?

Geliri çok yüksek olmasına rağmen gider konusunda da oldukça fazla masrafı olan tavuk yetiştiriciliği yapmaya başlamadan önce maliyet hesaplaması yapılmalıdır. Aylık ve yıllık gelirleriniz işletmenizde kaç adet tavuk olduğuna göre her zaman değişiklik gösterecektir.

Gezen Tavuk Çiftliği Ne Kazandırır?

Çiftliğin hazırlanması ile birlikte aylık 50.000 TL ile 75.000 TL kazanca ulaşabilirsiniz. Maliyetin çıkarılmadığı bu ücretler gider maliyetleri çıkartıldıktan sonra düşmektedir.

1000 Tavuk Aylık Getirisi Ne Kadar?

İşletmesinde 1.000 adet tavuğu olan kişilerin aylık ortalama olarak kazançları 15.000 TL’dir. Tavuk cinsine ve beslenme şekline göre bu oranlar değişiklik gösterecektir. Gider ve gelirleri çıktığınız zaman kazanacağınız 15 bin TL için maliyet hesaplaması yapalım.

1000 adetlik tavuk aylık giderinin hesaplanması aşağıdaki gibidir:

• Yem 70 çuval 550 TL’den: 38.500 TL
• 1000 adet yumurta kolisi: 920 TL
• Elektrik su fatura: 5.000 TL
• Aylık arıza maliyeti: 500 TL
• Yumurta nakliyesi: 600 TL
• Veteriner ilaç: 600 TL

Aylık gideriniz toplamda 46.120 TL’dir.

1000 adet tavuğun aylık getirisi:

• 1000 tavuk günde 30 koliden 30 günde 900 koli yumurta verecektir.
• Kolisi yine 40 TL den 80x 900= 72.000 TL gelir elde edersiniz.
• Maliyetiniz olan 46.120 TL çıktığında ise aylık net kazancınız 72.000-46.120= 25.880 TL 1.000 adet tavuğun aylık kazancıdır.

Tavuk Çiftliği Kurulum Maliyeti 2023 Yılında Ne Kadar?

Özel olarak belirlenmiş tavuk tesisi yapıları değerlendirilirse aylık gelir değişkenlik gösterir. Tavuk çiftliği kapasitesine bağlı olarak aylık ve yıllık kazanç oranı her zaman değişiklik gösterecektir.

1000 tavukla maliyet hesaplamasını aşağıdaki gibidir:

• 2 dönüm arazi: 40.000 TL
• 150 m² inşaat yapımı: 170.000 TL
• 1000 adet tavuk: 40.000 TL
• Plastik ızgaralı altlık: 35.000 TL
• İki adet otomatik yemlik: 8.000 TL
• 50 adet suluk: 2.000 TL
• Isıtma sistemi maliyeti: 8.000 TL
• Gezinti alanının çevrilmesi: 30.000 TL
• Yumurta folluğu: 10.000 TL

Tavuk Çiftliği Kurulum Maliyeti hesaplamasında Toplam maliyet harcama miktarı ortalama olarak 343.000 TL’dir

Salma Tavukçuluk için Alan Hesaplaması

Salma tavukçuluk için alan hesaplaması aşağıda verilmiştir.

• Eğer 500 tavuğunuz var ise 1 dönüm
• Bin tavuk için 2 dönüm
• 2 bin tavuk için 4 dönüm arazinizin olması gerekir.

1000 adet gezen tavuğunuz varsa 166 m2, 500 tavuk olduğunda 83 m2 ortalama alan olması yeterli olmaktadır. Ortalama 1000 tavuk için kümes uzunluğu 16 metre, genişliği yaklaşık 10 metredir.

Bu alan kapalı alan haricindedir. Eğer alan daha büyük olursa, hastalıkların kontrolü ve hayvanların kontrolü daha da zor olacaktır. Hayvan gezdiği her yerde var olan hastalığı yaymaktadır. Bu sebeple, alanın küçük olması ilaçlanma esnasında daha kısıtlı bir alanda çalışma yapılmasını sağlayacaktır. Yine arazi ne kadar büyükse, etrafının tel ile çevrilmesi o kadar maliyetli olacaktır. Tavuklara lahana, karnabahar gibi doğal pazar artıkları verilmesi yumurtanın kalitesini arttırmaktadır. Tavuk ne kadar doğal beslenirse yumurta o kadar doğal olur. Salma tavukçulukta kül kullanılmalıdır. Kül hayvanları bitten pireden korumakta bire bir etkili doğal bir ilaçtır.

Tavuk çiftliğinin alanın beton olması, temizlik açısından iyidir ancak, beton zeminin soğuk olması nedeniyle hayvanların hastalanması daha kolay olacaktır. Bazı çiftlikler toprak zemin tercih etmektedirler. Bu zemin saman ve talaş ile kapatılmaktadır. Ayrıca, dışarıda ışık, ses, aşırı duman olması tavukları rahatsız edebilir. Bu yüzden alanın buna göre hazırlanması önemlidir.

Prefabrik Tavuk Çiftliği Kurulum Maliyeti hesaplaması yaparak anahtar teslim bir çiftliğin kaç paraya mal olabileceğini hesaplayabilirsiniz.

Salma Tavuk Çiftliğinin Kurulum Koşulları

Çiftliğin kurulduğu il ve mevsime göre kapalı alan izole edilmelidir. Kışın çok soğuk geçen bir şehirde kümes hayvancılığı yapılacaksa büyük ısıtıcılar kullanılarak alan ısıtılmalıdır. Bu ısıtma sürekli olmamalıdır. Yılın 12 ayının soğuk olduğu illerde kümes hayvanlarının (yürüyen) bulundurulması önerilmez.

• Kümes Isısı: Kışın en az 5 derece, yaz aylarında en çok 25 derece olması uygundur.
• Işıklandırma: Yarka tavuklar ilk geldiğinde 10 gün süreyle 24 saat ışıklandırma gerekir. Daha sonra 17 saat yeterli olacaktır.
• Tavuk kümesi: Prefabrik, betonarme, çadır olarak kurulabilir.
• Tünekler: Yapılacak tüneklerin 17 cm-18 cm olması önerilir.
• Folluklar: Her folluk en az 1 metre yükseklikte ve 65 tavuk sığacak şekilde yerleştirilir.
• Gezen Tavuk Yemlikleri: 50 adet-100 adet tavuk için küçük yemlikler tercih edilirken, 1.000-3.000 adet tavuk için otomatik yemlikler uygundur. Ayrıca, 12 kiloluk asma yemlikler de tercih edilir.

Salma Tavukçuluk Kurulumu Başvurusu Nasıl Yapılır?

Salma tavuk çiftliği kurulumu için Tarım ve Orman Bakanlığı Belediye Başkanlığı, Vergi Dairesi, İl/İlçe Müdürlüklerine başvurmanız gerekmektedir. Bu makamlardan kanatlı salıverme yönetmeliği kapsamında hazırlamanız gereken belgeler hazırlandığında ve şartlar sağlandığında başvurunuz onaylanacaktır.

Salma Tavukçuluk İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Kümes hayvanlarının serbest bırakılması için işletme ve işletme sahipleri hakkında gerekli bilgileri hazırlayan girişimciler kanatlı seyahat etme hakkına sahiptir.

Tavuk çiftliği açmak için gerekli belgeler aşağıdaki gibidir:

• Başvuru beyan formu
• İmza sirküleri
• Aylık sigorta prim bilgileri
• İtfaiye raporu
• Zorunlu sorumluluk sigortası
• 50 yada daha fazla çalışanı olan işletmelerin işletme belgesi
• 50 ve üzeri işçi çalıştıran işletmeler için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından İşyeri hekimliği belgesi
• İşletme mülk sahibine ait ise tapu bilgiler kira ise kira sözleşmesi
• Parsele ait imar durum belgesi
• Yapı kullanım izin belgeleri
• Kapasite raporu
• Üretim projesi ile alakalı iş akış şeması
• İçme suyu havzası bulunan tesislerden Su Genel Müdürlüğünün uygun görüşü,
• İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne başvuru yapıldığına dair belge
• Çevre kirlenmesini önleyecek tedbirler alındığına dair rapor
• Karayolları üzerinde yer alan tesisler için ilçe belediyesi tarafından alınan geçiş yolu izni belgesi
• Ruhsat harcı ücreti makbuzu.

Yukarıda belirtmiş olduğumuz belgeler tavuk tesisi kurulumda gerekli olacak belgelerdir.

Salma Tavukçuluk Yapanların Yorumları

Omurga tavukçuluğu ile uğraşan ve bu işe sıfırdan başlamak isteyen ve çiftliğini kuracak kişilerin tavuk yetiştiricilerinin yaptığı yorumları dikkate almalarını öneriyoruz. Yetiştiriciler tarafından:

• Üretmenin sorun değil pazar bularak satışın yapılmasının önemli olduğu söylenmektedir.
• Toptan fiyat ile pazar satış fiyatı oldukça tartışılan konular arasında yer almaktadır.
• Gezen tavukçuluk yapan kişilerin piliçlerin sağlığına dikkat etmesi öneriler arasında yer alıyor.
• Müşteri bularak üretimi artırmanız salma tavukçuluk yapanlar tarafından önerilmektedir.
• Gezen tavukçulukta kümes kurulumu, iyi bir üretim için tavsiye edilmektedir.

Salma tavukçuluk yapanların, ilgilenen kişilerin yorumlarını dikkate alarak, siz de işletmenizi kurarak daha fazla gelir elde edebilirsiniz.

Salma Tavukçulukta Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Tavsiyeler

Folluklar yerleştirilirken “L” harfi şeklinde dizayn edilmelidir ki, bu sayede köşelere yumurtlama sorunu ortadan kaldırılabilir. Kapalı alanın yerleşiminde tünekler, yemlikler, suluklar ve folluklar olarak dizayn edilmelidir ki, hayvanlar yemi yer, suyu içer ve yumurta yapmaya gider. Kapalı alanda mutlaka yeterli boyutta bir fan olması gerekmektedir. Fan yardımı ile ortam havalandırılır ve ortamda ki pis amonyak gazı dışarı atılır. Yaz aylarında da bu fan içerisini az da olsa soğutmaktadır.

Ayrıca, tesisin üst kısmında mutlaka bir havalandırma bacası olması gerekmektedir. Çünkü ısınan kirli hava yükselir ve havalandırma bacasından tahliye edilir. Tesisin içerisinde mutlaka kaba talaş olmalıdır. Talaş pislenme durumuna göre temizlenmelidir. Hayvanlar gezdiği için havanın yağmurlu veya çamurlu olması durumu veya hastalığa göre değiştirilir. Tavuk çiftliğinden çıkan talaşlar ise gübreli olduğundan tarımda yonca gibi bitkilerin daha çabuk büyümeleri için kullanılabilmektedir. Tavuklar ayaklarından ve burunlarından üşürler. Bu sebeple yerde bulunan talaş miktarı ne kadar az ise hayvanların o kadar çabuk üşüyeceklerdir. Yine ıslanan talaş atılmazsa hayvanlar daha çabuk hasta olabileceklerdir.

Salma Tavukçuluk Hibe Devlet Desteği 2023

Salma tavuk tesisi kurulumunda destek ve kredi alabileceğiniz kurumlar TKDK, KOSGEB ve Ziraat Bankasıdır. Salma tavukçuluk yapan çiftçilere sermayelerine ek olarak 30 bin yada 50 bin TL hibe desteği verilmektedir.

Tavukçuluk için kredi imkanı veren bankalar Ziraat Bankası ile birlikte Denizbank, QNB Finansbank, Türkiye Ekonomi Bankası‘dır. Gerekli şartları sağlayan başvuru sahiplerine 30.000 TL’ye kadar destek sağlanır.

KOSGEB tavuk çiftlik hibesi mevcut değildir. KOSGEB gezici tavuk çiftliği kurulmasına hibe desteği vermemektedir. Ancak kuruluşun farklı alanlara yönelik hibe destekleri bulunmaktadır ve bu destekler 46.23.02 Canlı kümes hayvanları (tavuk, hindi, vb.) nace kodu ile desteklenmektedir.