Mısır ve Ayçiçeği Yetiştiriciliği Kârlı Mı? Hesap Kitap Ortada 2023

Mısır ve ayçiçeği Yetiştiriciliği Kârlı tarımsal ürünlerdendir. Bu bitkilerin birden fazla kullanım alanları bulunmaktadır. Çerezlik olarak kullanılmalarının yanı sıra yağ da edilmektedir. Ayrıca mısırlar büyükbaş hayvanlara yem olarak da verilmektedir. 1 milyon 638 bin ton ay çiçeği, 5 milyon 950 bin ton da mısır üretimi yapılmaktadır. Yazımızda mısır ve ayçiçeği yetiştiriciliği karlı mı? maliyeti ne kadar, 1 dönüme kaç kilo ayçiçeği ekilir? 1 dönümden kaç ton mısır alınır, 1 dönüm tarladan ne kadar mısır çıkar, ayçiçeği dönüm maliyeti ne kadar? sorularına yanıt verdik. Ayrıca, yerli mısır tohumu fiyatları ne kadar ve bu ürünlerin üretim şekillerini, maliyetini ve ne oranda gelir sağladığını anlatacağız.

Ülkemizde En Karlı Tarım Faaliyetleri Nelerdir? (Ayçiçeği, Mısır)

Türkiye tarım ve hayvancılık bakımından çok elverişli bir ülkedir. Türkiye İstatistik Kurumunun açıkladığı verilere göre ülkemizdeki karasal alanın 31′ ini tarım alanları oluşturmaktadır. Matematiksel konumu itibari ile 4 iklimi yaşayan ülkemiz tarımda çok fazla ürün çeşitliliğine sahiptir. Baklagil, sebze, tahıl gibi üretim alanlarının yanı sıra meyve yetiştirmeye de uygundur. Ülkemizde çeşitli seracılık faaliyetleri de yapılmaktadır. İthal edilen ürünler kadar ihraç edilen ürünler de vardır. Teknolojinin gelişmesi ve bilgi düzeyinin artması ile artık yurt dışında üretilen çoğu ürünler ile ülkemiz tanışmıştır. Bir zamanlar avokado, ananas gibi meyveler bilinmiyordu.

Şimdi ise çeşitlilik doruk noktasına ulaştı. Kinoa, soya fasulyesi, chia gibi tahıllar ile de ülkemiz tanışmıştır. Ancak hiç şüphesiz listenin başında buğday, arpa ve mısır gelmektedir.

Gıda, nişasta bazlı şeker (NBŞ), yem ve alternatif biyoyakıt üretiminde kullanılan mısır, son yıllarda üretim artışına bağlı olarak oldukça fazla üretilmektedir.

Türkiye’de Mısır Üretimi Nasıl Yapılır? Nasıl Yetişir?

Mısır, sıcak iklimleri seven bir bitkidir. Bol güneşi sever ve Orta Amerika kökenlidir. Amerika’nın keşfi ile o dönemde var olan uygarlıklar bitkiyi tanıdı. Ayrıca bu bitkinin insanlıktan önce de var olduğu yapılan arkeolojik kazılarda belirtilmiştir. Mısır genellikle insan tüketimi için kullanılır. Bazı yörelerde farklı bir mısır çeşidi olarak hayvansal mısır yetiştirilmekte ve yem olarak kullanılmaktadır.

Ancak kullanıldığı alanlar bununla sınırlı değildir. Mısır nişastası viski üretiminde, etanol adı verilen alkol çeşidinde, bira ve sağlık sektöründe kullanılmaktadır.

Ülkemiz zengin toprakları üzerinde yetiştirilen mısır çeşitleri şunlardır:

• Sert mısır
• At dişi mısır
• Cin mısır-patlak mısır
• Şeker mısırıdır.

Ülkemizde mısır üretimi ise özellikle Mardin, Adana, Şanlıurfa, Sakarya, Manisa, Osmaniye, Mersin, Konya, Kahramanmaraş, Aydın, Bursa, İzmir, Samsun, Hatay ve Diyarbakır illerinde yoğun olarak yetiştirilir.

Mısır tarımı Karadeniz Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, Ege, Marmara ve Güneydoğu Anadolu’da olmak üzere tam 60 ilimizde yapılır. Türkiye’de mısır ekim alanları %68 tanelik, %32 silajlık mısır ekim alanları olarak karşımıza çıkar.

2019/20 pazarlama yılı için üretimin 6 milyon ton civarında üretilmiştir. Geçen yıl 55 bin dekar olan mısır ekim alanı, bu yıl 60 bin dekarı geçti. Dekarda 1.800 kilogram kadar ürünün alındığı mısırda ton fiyatı 2 bin 300 liraya çıktı.

.Mısır üretiminde bir dekardan yaklaşık 1.700-1.800 kilogram verim elde ediliyor. Bir dekara yaklaşık olarak 1.900 kilogram alan çiftçiler o yılı verimli olarak değerlendirmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2022 yılı hibe ve teşvikleri hakkında bilgi almak için tıklayınız.

Mısır Fiyatları 2022 Güncel

Mısır taban fiyatları TMO tarafından belirleniyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 2022 yılı için Mısır alım fiyatları da açıklandı. Geçen yıl 1.675 TL olan fiyatı 2022 yılında arttırarak 2.950 TL olarak belirlendi.

Mısır biçimi fiyatı ise dönüm başına çırçırlı 36 TL olurken çırçırsız 34 TL olarak belirlendi.

Mısır Yetiştiriciliği Püf Noktaları

Yetiştirmek için gerekli olan iklim şartları, sıcaklık, çok su isteyip istemediği, sulama zamanları gibi üretimini etkileyen çok sayıda faktör vardır.

• Bitki sıcak iklimler için elverişlidir. Çok soğuk iklimde tohumların çimlenme süreci de geç olmakta ya da olmamaktadır. 
• Soğuktan etkilenmemesi için en az 10 C derece sıcaklık gerekmektedir.
• Eğer iklim tohum ekimi için uygunsa bu işlem gerçekleştikten sonra 1 hafta içine bitki toprağın üzerine çıkabilecektir.
• Mısırın ekileceği toprağın çabuk ısınabilen bir cinste ve PH’ının 6 ila 7 arasında olması gerekmektedir.
• Mısır suyu seven bir bitkidir. Bu sebeple sulamanın ihmal edilmemesi gerekir.
• Ayrıca, bitkinin büyümesi için ışık da gereklidir. Karanlık ortamlarda büyüme hızı düşecektir. Asıl dikkat edilmesi gereken dönem çimlenme dönemidir.
• Bununla birlikte toprağın derin bir şekilde sürülmesi de etkilidir.

Bazı çiftçiler aynı tarlaya sürekli olarak mısır ekimi yaparak verim elde edeceklerini zannetmektedirler. Fakat mısır bitkisi ekilen tarlaya bir sonraki yıl yine mısır ekilirse verim düşer. Mısır tohumları ekilmeden evvel ilkbaharda ve hasat yapıldıktan sonra sonbaharda toprak elverişli hale getirilmelidir. Hasat yapıldıktan sonra toprağın derin olarak sürülmesi daha çok tavsiye edilmektedir. Tohum ekimi için çok fazla derin çukur açılmasına gerek yoktur. 9-10 cm bir derinlik kafi olacaktır. Sürülen toprak tohumlar ekileceği esnada tırmık gibi tarımsal aletler yardımı ile hazır hale getirilmelidir. Dekar başına 2 kilogram tohum atmak yeterli olacaktır. İki tohum arasındaki mesafe ise 60-70 cm olmalıdır. Bu filizlenen tohumun rahat büyümesini sağlayacaktır. Toprağın artık kış mevsiminden çıkılarak yavaş yavaş ısındığı dönemlerde ekim yapmak daha uygun olacaktır.

Azot, potasyum ve fosfor takviyeleri ile mısır desteklenmelidir. Ülkemiz topraklarının bu mineraller yönünden zengin olduğu bilinmektedir. Ancak toprağın sürülme zamanlarında gübre ile daha fazla verimli hale gelmesi sağlanmalıdır. Ayrıca takviye olarak gübre ile su karışımından elde edilen şıra ya da gübre şerbeti verilebilir. Bitki büyümeye başladıkça ve mısırların oluşma sürecinde çapalama işlemi yapılmalıdır.

Mısır Bitkisinin Yıllık Su İhtiyacı Ne Kadar?

Sulama mısır yetiştirmede unutulmaması gereken bir aşamadır. Ekim işlemi yapıldığında ve artık hasat vakti geldiğinde çok da fazla su verilmesine gerek yoktur. Fakat mısırların olgunlaşma döneminde 180 mm’ ye yakın su verilmesi gerekir. Ayrıca çoğu üretici artık ürünlerini damlama olarak sulamaktadır. Bu yöntemle bitkinin köküne su daha kolay ve çok nüfus edebilmektedir. Gıda maddesi olarak kullanılacak olan mısırlar çok fazla kurumadan hasat edilmelidir. Ekilen mısır miktarı çok fazla ise tarım aletleri ile koçanlı ya da tane olarak hasat yapılır. Depolanacak olan mısırın ise tamamen kurutulmaya ihtiyacı vardır. Kurumayan mısırlarda zamanla küf oluşuma rastlanacaktır.

1 Dönümden Kaç Ton Mısır Alınır?

Normal tohumlar ekildiğinde 1 dönümden 500 ile 800 kilo arasında ürün alınır Ancak son zamanlarda yeni geliştirilen mısır tohumu, ikinci üründe dönüme 1.100-1.200 kilo, birinci üründe ise 1.200-1.500 kilo ürün alınmaktadır.

Mısır Üretim Maliyeti Hesaplama

Mısır üretim maliyet hesaba göre dekar başına toplam akaryakıt giderleri 94.87, toplam gübre giderleri 183.80, toplam ot ilacı, gübre, amortisman giderleri 152.55, toplam hasat, nakliye, su, tali masraf ücretleri 115 lira olmak üzere dekar başına toplam üretim gideri 546.22 lira olarak gerçekleşti. Dekar başına arazı kirasının 350 lira olarak belirtildiği hesaba göre %10 finansman giderleri ile birlikte dekar başına toplam giderler 985.84 TL oldu. Ürün verimliliğinin dekar başına bin 250 KG olarak gerçekleştiği hesaba göre bir kilo ürünün üretim maliyeti 0.79 TL olacaktır.

Yetiştirilen üründen elde edilecek gelir ve size kalacak kâr oranı tüm ihtimaller dahilinde ve bu ihtimaller dikkate alındığında farklılık gösterecektir. Yukarıda bahsettiğimiz gibi mısır deyip geçmemek gerekir. Üretim için pek çok farklı aşamadan geçmek gerekir.

• Tarlanın maliyeti
• Toprağın hazırlanması ve sürülmesi
• Verimlilik için gübre kullanımı

1 Dönüm Mısır Silajı Maliyeti 2022 Güncel Fiyatlar

Silajlık mısır dönüm verimi için ne kadar elde edildiğini de bilmek gerekmektedir. Ortalama bir dönümden 7 ton silaj mısır elde edilmektedir. Silaj mısır hayvanların yediği yemlik manasına gelmektedir. Dane olarak da 1500 kilogram mısır elde edildiğini farz ediyoruz. Dönüm olarak masraf 450-500 TL civarında olacaktır. Mısırın TMO Satış fiyatı 2.950 TL’dir. Yıllık kazanç ekilen dönüm miktarına ve hasat sonu elde edilen ürüne göre değişiklik göstermektedir. 7 ton üretim yaptığınızı farz edersek 11 bin 725 TL’lik bir gelir elde edersiniz.

1 dönüm mısır silajı maliyeti hesaplamasında gelir ve gider kalemleri üzerinden maliyet hesaplaması yapılır.

Gider Tanımı aşağıdaki gibidir:

• Tarla Kirası/Dekar
• İlk Sürüm/ Dekar
• İkileme/ Dekar
• Üçleme/ Dekar
• Ara Sürüm/Dekar
• Ekim/ saat
• Sürgü veya Tırmık/ Dekar
• Tohum Kapatma/ Dekar
• Çapalama/ Dekar
• Tohum Bedeli/ kg
• Gübre Bedeli/ kg
• Gübreleme İşçiliği/saat
• Zirai Mücadele İlacı Bedeli Uygulama
• Zirai Mücadele İşçiliği/Dekar
• Su Bedeli/Dekar
• Sulama İşçiliği/saat
• Hasat (Biçerdöver)
• Nakliye (işletmeye veya pazara taşıma)

Gelir Tanımı aşağıdaki gibidir:

• Ana Ürün Geliri/Kg
• Yan ürün Geliri/Kg
• Diğer Gelirler

Toplam Gelir+ Toplam Gider+ ve Bir dekarın Getirisi+Bir Kilogram Mısır Dane maliyeti hesaplanır. Bir dekarın Maliyeti bulunur.

1 Dekar= 1000m2’dir.

1 dönüm mısır silajı maliyetini hesaplarsak maliyetleri aşağıdaki gibidir:

• Kira 300 TL
• Taban gübresi: 50 kilo* 200=110 TL
• Üre gübresi: 50 kilo*1700=85 TL
• Tohum: 330/5,5=60 TL
• Mazot: 7 litre*6,5=45,50 TL
• Ot ilacı: 20 TL
• Kurt ilacı: 20 TL
• Sulama işçiliği: 80 TL
• Su parası: 60 TL
• Beklenmeyen giderler: 50 TL toplandığında tüm kalemlerin toplamı 830,50 TL olacaktır.

Mısırın biçimini için dönümüne 120 TL verdiğinizi düşünürsek 830,50+biçim maliyetini 120=950,50 TL- devlet desteği 90 TL aldığınızda 860,50 TL olacaktır.

Mısıra verilen doğrudan gelir ve mazot destekleri maliyetler arasında hesaplanmamıştır. Bu şekilde yapılan bin metrekare mısırın maliyeti 860,50 TL olacaktır. Birinci ürün yaptığımız için 6 ton ürün verdiğini düşünürsek tonunu 143 liraya mal edilecektir. Birde buna kamyon ile nakliyeye 20 verdiğinizi hesaplarsak 163 TL/ton maliyet bulunacaktır.

Bir dekar üründe verilen ton hesabını kendi bölgenize uyarladığınızda hesap ve maliyeti kendinizde hesaplayabilirsiniz. Bu hesaplamalar ortalama rakamlardır.

Maliyet hesaplamasında ortalama veriler baz alınmıştır.

Mısır Kazanç Hesaplaması 2022 Güncel Oranlar

İçeriğimizde Silaj mısırın dönümdeki yaklaşık verimi 7 ton dane mısırın da 1,5 ton olduğu belirtildi. TMO tarafından mısır satış fiyatı ton başına 1.675 TL olarak belirlenmiştir. Hesaplamada 7 ton silaj ile mısırın ton fiyatı çarpılarak bir değer bulundu. Mısırın ton fiyatı tane mısırın ton fiyatıdır. Hesaplamada silaj mısır ile çarpıldı. 7 ton alan kişi silajını 300- 400 liradan satışını yapsa 2.100 TL-2.800 TL kazanır.

Ayçiçeği Yetiştiriciliği

Ülkemizde ayçiçeği daha çok yağ yapımında kullanılmaktadır. Ayçiçek yağı, bitkisel yağ sektörünün yaklaşık %50’sini oluşturmaktadır. Ürünün alınması sonucunda kalan kısımlar ise hayvanlara yem olarak verilmektedir. Sapları da yakıt olarak kullanılır.

Bitkinin ilk keşfedildiği ülke Peru’dur. Amerika kıtasının keşfinden önce yerel halk bu ürünün yağını çıkaramıyordu. Ama yemek olarak kullanılabiliyordu. Keşfedildikten sonra bazı ülkeler tarafından süs çiçeği olarak yetiştirildiği de rivayetler arasındadır. Dünya Savaşlarından sonra bu bitkinin değeri keşfedilmiş ve endüstride geniş bir yer edinmiştir. Ülkemize Bulgar göçmenler tarafından getirildiği bilinmektedir.

Ayçiçeği Büyüme Aşamaları

Ayçiçeği ekimden yaklaşık 120 gün sonra büyür. Ekim ayı ortalarında yapılır. Soğuk iklim koşullarına dayanıklıdır. Ancak, en güzel ortam ılıman iklimdir. Asitli topraklarda üretim yapılmamalıdır.

Toprak içerdiği vitamin ve mineraller açısından çok zengin olmalıdır. Bir yıl ayçiçeği ekilen bir tarla, bir sonraki yıl farklı bir tahıl ürünü ile ekilmelidir. Ya da tam tersi olmalıdır. Üst üste yapılacak dikimlerde verim olmayacaktır. Mısırda olduğu gibi, tohum ekmeden önce toprak ekime hazırlanmalıdır.

Ayçiçeği büyürken geçtiği aşamalar ise aşağıdaki gibidir:

• Öncelikle tohum halinde ekilir.
• Daha sonra filizlenir.
• Boyları uzamaya başlar ve fide halini alır.
• Daha da büyüyerek yükseldikçe genç Ayçiçek tomurcuğu oluşmaya başlar.
• Tam anlamıyla çiçek açtığı zaman da artık yetişkin hale gelir. Bu süreden sonra güneş takibi azalacağından tohumlar olgunlaştığında toplanmaya başlanmaktadır. Hasat dönemi genellikle Temmuzdan sonra Ağustos sonu ve Eylül başına denk gelmektedir.

1 Dönüme Kaç Kilo Ayçiçeği Ekilir?

Bir dönüme sıra arası 70 cm. ve sıra üzerinin 30-35 cm. olduğu bir ekim sıklığıyla sağlanan bir dekarda 4500-5000 civarında bir bitki adedinde en yüksek verim alınır. 80-130 bin dekar alanda çerezlik ay çekirdeğinin ekilişi yapıldığında dekar başına ortalama kuru tarımda 80-100 kilogram, suluda ise 200-250 kilogram verim alınır.

Dekara kaç adet ekilir diyorsanız; Çeşit özelliği, tane iriliğine (2-4 arası) ve toprak koşullarına göre kullanılan dekara 300-350 g arası tohumluk yaklaşık bir dekarda 4000-6000 arası bitki sağlamaktadır.

Ekim yapmak için öncelikle derin bir şekilde toprak sürülmelidir. Ekim yapılmadan hemen önce ise toprağın üst katmanının düzeltilmesi amacı ile tırmık yardımı ile toprak hazırlanmalıdır. 1 dekara atılacak olan tohum miktarı 1-2 kilogram arasında değişmektedir. Fosfor, potasyum azotlu gübrelerin kullanılması verim açısından daha uygun olacaktır.

Ayçiçeği suyu seven bir bitkidir. Boyu uzamaya başladıktan sonra ise haftada bir kez sulanması yeterli olmaktadır. Çapalama işlemleri ise bitki çiçek açmadan önce yapılacaktır. Bitkinin sarı yaprakları dökülerek sap kısımları kurumaya başladığında hasat yapılması gerekir. Çekirdeklerin bulunduğu çiçek başları elle de kesilebilmektedir. Ancak tamamen kuruma işlemi yapılmış olmadığından dolayı çekirdeklerin serilerek kurutulması gerekmektedir. Kuruduktan sonra çiçek başından çekirdek taneleri ayrılarak işlem yapılması için ilgili yerlere gönderilir. Bu aşamada çekirdek dışında herhangi bir toz ya da bitki kalıntısı var ise temizlenmesi için elekten geçirilir.

Ayçiçeği Dönüm Üretim Maliyeti

Ayçiçeği yetiştiriciliği karlı mı hesaplamaları yaparken; Ay çiçeğinde kullanılacak olan gider başlıkları aşağıdaki gibidir:

• Tarla kirası
• Tarlanın sürülmesi
• Tohum masrafı
• Sulama masrafı
• Mazot (Devletin mazot desteğinden faydalanabilirsiniz.)
• Gübre (Dönüme 1 çuvaldan az yeterli olacaktır.)
• Hasat aşamasıdır.

Bu aşamaların hepsi birer maliyet unsurudur. Ancak tarlanız kendinize ait, traktörünüz var ve hayvancılık yapıyorsanız bu masraflardan kurtulmuş olacaksınız. Bir dönümden hemen hemen 200 kilogram çekirdek elde edilmektedir. Tüm bunlar hesaplandığında yine mısırda olduğu gibi 450 TL’lik bir masraf olacaktır. Kilogramı ise hemen hemen 2,5 TL’den satılıyor. Yani 1 dönümden elde edeceğiniz 200 kg çekirdeğin fiyatı 500 TL oluyor. Yani toptan satımlarda dönüm başına hiçbir kazancınız olmuyor. Çekirdeği kavurarak çerez olarak satarsanız elde edeceğiniz gelir daha da artıyor. Ayrıca yağ yapan yağhaneler ile anlaşıp yağ yaptırıp satarak gelirinizi artırabilirsiniz. Ayçiçek yağının litresi 8-10 TL civarında satılmaktadır.

Toptan satımlarda bu ürünlerden kazanabileceğiniz para ancak masraflarınızı karşılamaya yetecektir. Bu sebeple üretim aşamasından sonraki aşama daha mühimdir. Ürünü gelir getirici bir hale dönüştürmek daha mühimdir.

Görüldüğü üzere Mısır ve Ayçiçeği Yetiştiriciliği Karlı tarımsal ürünlerdendir.